Прафілактыка хатняга гвалту

Прафілактыка хатняга гвалту

 У Законе Рэспублікі Беларусь «Аб асновах дзейнасці прафілактыцы правапарушэнняў» ад 4 студзеня 2014 г. №122-З (у новай рэдакцыі з 2022 года) даецца наступнае вызначэнне хатняму гвалту:

Хатні гвалт - наўмысныя супрацьпраўныя або амаральныя дзеянні фізічнага, псіхалагічнага або сэксуальнага характару блізкіх сваякоў, былых мужа і жонкі, грамадзян, якія маюць агульнага дзіцяці (дзяцей), або іншых грамадзян, якія пражываюць (пражывалі) сумесна і вядуць (вялі) агульную гаспадарку, у адносінах адзін да аднаго да сябра, якія прычыняюць фізічныя і (або) псіхічныя пакуты.

Хатні гвалт ці канфлікт?

Канфлікт у сям'і:   • Канфлікт - рознагалоссі і супярэчнасці ў поглядах, узаемаадносінах, у сістэме жыццёвых каштоўнасцяў, жыццёвых пазіцыях і г.д. • У сваёй аснове канфлікт мае канкрэтную праблему (прычыну), якую можна вырашыць. - Ізаляваны эпізод (сітуатыўна абумоўлены). • Канфлікт мае сваё завяршэнне. • Роўнае становішча партнёраў, якія могуць спрачацца, не згаджацца, адстойваць свой пункт гледжання.

Хатні гвалт:   • Хатняе гвалт - інцыдэнты розных відаў гвалту (псіхалагічнага, фізічнага, сэксуальнага і эканамічнага), якія сістэматычна (пастаянна) паўтараюцца з павелічэннем частаты. • Мэта - падпарадкаванне, здабыццё ўлады над іншым чалавекам. • Засвоеная мадэль паводзін. • Наўмысныя дзеянні ў рамках інтымных адносін, якія парушаюць правы, свабоды, законныя інтарэсы іншага і прычыняюць яму фізічныя і псіхічныя пакуты. • Роўнасці няма. Адзін чалавек імкнецца кантраляваць другога, выкарыстоўваючы фізічную сілу, эканамічныя магчымасці, статут. • Сур'ёзныя наступствы. • Выхад з цыклу гвалту немагчымы без дапамогі звонку (псіхолагаў, супрацоўнікаў праваахоўных органаў і г.д.)

 

Віды і прыкметы хатняга гвалту:

1. Фізічнае насілле прадугледжвае: штуршкі, хапанні, кіданне, пляўкі, нанясенне ўдараў далонню і/або кулаком і/або староннімі прадметамі, утрыманне, удушэнне, збіццё, выспяткі, выкарыстанне зброі, прычыненне апёкаў, кантроль над доступам ахвяры да сацыяльнай ці медыцынскай дапамогі і да т.п.
2. Сэксуальны гвалт уключае: сталы сэксуальны ціск, прымус да палавых адносін з дапамогай сілы, пагроз або шантажу (гвалт; прымус да палавых адносін у непрымальнай для жанчыны форме, у прысутнасці іншых людзей, з дзецьмі ці трэцімі асобамі; фізічны прымус да сэксу або прычыненне болі і шкоды здароўю ахвяры пасродкам дзеянняў сэксуальнага характару і да т.п.).
3. Псіхалагічны гвалт мае на ўвазе: вербальныя абразы; шантаж; акты гвалту ў адносінах да дзяцей ці іншых асобаў для ўсталявання кантролю над партнёрам; пагрозы гвалту ў адносінах да сябе, ахвяры ці іншых асоб; запалохванне пасродкам гвалту ў адносінах да хатніх жывёл або разбурэнне прадметаў уласнасці; пераслед; кантроль над дзейнасцю ахвяры, яе колам зносін, доступам да розных рэсурсаў (атрыманню сацыяльнай і медыцынскай дапамогі, медыкаментам, аўтатранспарту, зносінам з сябрамі, атрыманню адукацыі, працы і да т.п.); эмацыйны гвалт; прымус ахвяры да выканання прыніжаючых яе дзеянняў; кантроль над распарадкам дня.
4. Эканамічны гвалт прадугледжвае: адмову ва ўтрыманні дзяцей; утойванне даходаў; марнаванне сямейных грошай; самастойнае прыняцце большасці фінансавых рашэнняў - гэта, напрыклад, можа выяўляцца ў тым, што пры куплі прадуктаў не ўлічваюцца патрэбнасці дзяцей або жонкі, і ў выніку дзеці могуць не атрымліваць неабходнае для іх узросту харчаванне; жонка, здзяйсняючы пакупкі, павінна даваць справаздачу чэкамі і да т.п.
5. Медыцынскі гвалт: гвалт у сям'і, звязанае з неаказаннем (частковай ці ў поўнай меры) дапамогі падчас лячэнні чалавека, напрыклад: халатнасць і несвоечасовасць, выяўленыя пры выдачы лекаў, наўмысная перадазіроўка лекавага прэпарата, наўмысная адмова хвораму ў атрыманні неабходных лекаў.
6. Выкарыстанне дзяцей для ўстанаўлення кантролю над дарослай ахвярай: фізічны або сэксуальны гвалт над дзецьмі; выкарыстанне дзяцей як заложнікаў; прымус іх да здзяйснення фізічнага і псіхалагічнага гвалту над дарослай ахвярай; барацьба за бацькоўскія правы з выкарыстаннем маніпуляцыі над дзецьмі і пагроз; выкарыстанне наведвання дзяцей для кантролю над дарослай ахвярай; папрокі, якія выяўляюцца ў такіх словах, як "ты дрэнная маці, таму што хочаш працаваць" і да т.п.

Алгарытм дзеянняў ахвяры ў выпадку хатняга гвалту

Кожны чалавек, які адчувае хатняе насілле, павінен мець свой план дзеянняў, каб справіцца з праявамі гвалту.

Некалькі парад па забеспячэнні ўласнай бяспекі:

1. Калі спрэчкі не пазбегнуць, паспрабуйце тым часам знаходзіцца ў памяшканні, з якога ў выпадку неабходнасці можна лёгка выйсці (старайцеся пазбегнуць спрэчак у ванным пакоі, кухні, дзе ёсць вострыя і рэжучыя прадметы).
2. Дамовіцеся з суседзямі, каб яны выклікалі міліцыю, калі пачуюць шум і крыкі з Вашай кватэры.
3. Прыгатуйце запасныя ключы ад хаты (машыны) і трымайце іх так, каб у выпадку небяспекі можна было тэрмінова пакінуць хату і тым самым выратаваць сваё жыццё ці пазбегнуць новых збіцця і абраз.
4. З той жа самай мэтай схавайце ў бяспечным, але даступным для Вас месцы кніжку з нумарамі неабходных тэлефонаў, пашпарт, пасведчанне аб шлюбе, дакументы дзяцей, іншыя важныя паперы, адзенне і бялізну на першы час, патрэбныя лекі, а таксама грошы - колькі зможаце.
5. Загадзя дамовіцеся з сябрамі і сваякамі аб тым, што ў выпадку небяспекі яны дадуць Вам часовы прытулак.
6. Зрабіце ўсё магчымае, каб крыўдзіцель не знайшоў Вас (схавайце ўсе запісы і адрасы, якія могуць падказаць, дзе Вы знаходзіцеся: запісныя кніжкі, канверты з адрасамі, нумары тэлефонаў).
7. Загадзя вырашыце, што з каштоўных, неабходных ці проста дарагіх Вам рэчаў Вы возьмеце з сабой. У выпадку вострай неабходнасці некаторыя з іх можна будзе прадаць ці аддаць у заклад, а без іншых Вы ніяк не зможаце абысціся.
8. Пры крытычнай сітуацыі неадкладна пакідайце хату, нібы пры пажары, нават калі Вам не ўдалося ўзяць усё, што трэба.
9. Такім чынам, вы зазналі фізічны гвалт з боку блізкага чалавека. Гэта могуць быць: штуршок, з прычыны якога можна стукнуцца аб сцяну ці мэблю, спробы ўдушэння, удар па твары, іншыя ўдары, якія не пакідаюць бачных слядоў, але могуць прычыніць сур'ёзныя ўнутраныя пашкоджанні, - напрыклад, у жывот. Вам неабходна атрымаць якасную медыцынскую дапамогу. Як бы гэта ні было цяжка маральна і фізічна, звярнуцца ў траўмапункт варта абавязкова, і гэта трэба зрабіць як мага хутчэй. У траўмапункце трэба не проста зафіксаваць усе пашкоджанні, але і настаяць на тым, каб паказалі, што іх нанёс блізкі вам чалавек. Паказаць, як бы гэта ні было сорамна і ніякавата, трэба любыя пашкоджанні: сінякі на ўнутраным боку сцёгнаў і таму падобнае. Трэба сачыць за тым, каб траўматолаг запісваў усе пашкоджанні максімальна пераборліва, сапраўды апісваў іх становішча і памер і не выкарыстоўваў пры іх апісанні метафар. Калі ў сілу зразумелых прычын вам страшна называць імя гвалтаўніка, то можна пазначыць яго як "знаёмага", а канкрэтызаваць потым у міліцыі. Калі гэта не зрабіць і спаслацца на бытавыя прычыны ("упала з лесвіцы"), то пасля ў судзе растлумачыць іншае паходжанне траўмы будзе вельмі складана, і гэтыя супярэчнасці могуць адыграць істотную негатыўную ролю ў крымінальным працэсе.
10. Звярніцеся ў аддзел унутраных спраў з мэтай напісання заявы аб факце хатняга гвалту. Падаць заяву можна ў любым найбліжэйшым аддзяленні. Важна ведаць, што прыём і рэгістрацыя заяў, паведамленняў або інфармацыі аб здарэнні ажыццяўляецца кругласутачна ў падраздзяленнях аператыўна-дзяжурнай службы АУС незалежна ад тэрыторыі абслугоўвання. Варта быць гатовай да дачы тлумачэнняў: альбо адначасова з падачай заявы, альбо пазней па выкліку. Тут трэба паўтарыць змест сваёй заявы, але па магчымасці распавядаць больш падрабязна: напрыклад, пра сістэматычны характар гвалту (аб папярэдніх эпізодах фізічнага гвалту, аб кантролі, аб пагрозах вам асабіста, дзецям ці нават хатняй жывёле) і аб папярэдніх зваротах у міліцыю ці траўмапункт, калі яны былі. Аповяд павінен быць насычаны дэталямі: даты, час, характар збівання - як, куды і наколькі моцна.

Калі Вы, пацярпелі ад хатняга гвалту, дапамогу акажуць:

1. Праваахоўныя органы. Калі Вы падвяргаецеся сямейнай жорсткасці і вырашылі пакараць крыўдзіцеля, Вы можаце звярнуцца ў праваахоўныя органы па тэлефоне 102.
2. ДУ "Івацэвіцкі тэрытарыяльны цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва"

Адрас: 225295, г. Івацэвічы, вул. Шчорса, 13

Аддзяленне комплекснай падтрымкі ў крызіснай сітуацыі

Віды паслуг:

Прадастаўленне паслугі часовага прытулку («крызісны» пакой – спецыяльна абсталяванае асобнае памяшканне, у якім створаны неабходныя ўмовы для бяспечнага пражывання);

Вочныя кансультацыі псіхолага і спецыяліста па сацыяльнай рабоце;

Сацыяльна-псіхалагічнае суправаджэнне.

Тэл. +375 1645 9 60 97; +375 1645 3 15 71 (псіхолаг)

«Тэлефон даверу» (+375 33 684 21 32) кругласутачна (для размяшчэння грамадзян у «крызісны» пакой).

Сайт - ivactcson.brest.by

Рэжым працы Цэнтра:

Панядзелак-пятніца з 8:00 да 17:00

Абедзенны перапынак з 13:00 да 14:00

Выхадны:

субота нядзеля

3. Медыцынскія ўстановы. Калі Вы пацярпелі ад фізічнага гвалту, Вы можаце звярнуцца ў медыцынскія ўстановы па месцы жыхарства і "зняць" пабоі. У далейшым заключэнне лекара можа дапамагчы Вам, калі Вы вырашыце пакараць злачынца.
4. Грамадскія арганізацыі. У Рэспубліцы Беларусь існуе шэраг грамадскіх арганізацый, якія могуць аказаць Вам псіхалагічную, сацыяльную, часам і юрыдычную дапамогу, калі Вы патрапілі ў сітуацыю хатняга гвалту.

Таксама Закон № 122-З прадугледжвае шэраг мер індывідуальнай прафілактыкі правапарушэнняў у дачыненні да асоб, якія прымяняюць хатні гвалт.

Меры пакарання, якія прымяняюцца да грамадзян, якія ўчынілі хатні гвалт.

У адпаведнасці з артыкулам 31 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб асновах дзейнасці па прафілактыцы правапарушэнняў" ахоўнае прадпісанне – устанаўленне грамадзяніну, які ўчыніў хатні гвалт, часовых забарон на ўчыненне пэўных дзеянняў і абавязкі для абароны жыцця і здароўя пацярпелага ад дамашняга насілля.

Ахоўнае прадпісанне можа прымяняцца да грамадзяніна, які ўчыніў хатні гвалт і ў дачыненні да якога ў сувязі з гэтым ажыццяўляецца падрыхтоўка да разгляду справы аб адміністрацыйным правапарушэнні аб наўмысным прычыненні цялеснага пашкоджання і іншых гвалтоўных дзеяннях або аб парушэнні ахоўнага прадпісання або праводзіцца праверка ў адпаведнасці з патрабаваннямі крымінальна-працэсуальнага. заканадаўства або распачата крымінальная справа аб злачынстве супраць жыцця і здароўя, палавой недатыкальнасці або палавой свабоды або асабістай свабоды, гонару і годнасці.

Грамадзяніну ахоўным прадпісаннем можа быць забаронена наведваць месцы знаходжання пацярпелага ад дамашняга насілля, калі гэты пацярпелы часова знаходзіцца па-за сумесным месцам жыхарства або месца знаходжання; мець зносіны з пацярпелым ад хатняга гвалту, у тым ліку па тэлефоне, з выкарыстаннем глабальнай кампутарнай сеткі Інтэрнэт, а таксама можа быць усталяваны абавязак часова пакінуць агульнае з пацярпелым ад хатняга гвалту жылое памяшканне.

Забароны і абавязак, прадугледжаныя ахоўным прадпісаннем, устанаўліваюцца на тэрмін да пятнаццаці сутак з моманту аб'яўлення прадпісання грамадзяніну, у дачыненні да якога яно прыменена. Па ўзгадненні з пракурорам тэрмін дзеяння ахоўнага прадпісання можа быць працягнуты да 30 сутак.

За парушэнне ахоўнага прадпісання асоба на падставе ч.2 арт.10.1 КаАП можа быць падвергнуты адміністрацыйнаму спагнанню ў выглядзе штрафу да 10 базавых велічыняў, або грамадскіх работ, або адміністрацыйнага арышту.

Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях

Разьдзел 10

АДМІНІСТРАЦЫЙНЫЯ ПРАВАПАРУШЭННІ, ЯКІЯ ПАСЯГАЮЦЬ НА ПРАВА І СВАБОДЫ ЧАЛАВЕКА І ГРАМАДЗЯНІНА

Артыкул 10.1. Наўмыснае прычыненне цялеснага пашкоджання і іншыя гвалтоўныя дзеянні або парушэнне ахоўнага прадпісання

1. Наўмыснае прычыненне цялеснага пашкоджання, якое не пацягнула кароткачасовага расстройства здароўя або нязначнай стойкай страты працаздольнасці, -

цягне накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да трыццаці базавых велічыняў, ці грамадскія працы, ці адміністрацыйны арышт.

2. Нанясенне збіцця, якое не пацягнула прычынення цялесных пашкоджанняў, наўмыснае прычыненне болю, фізічных або псіхічных пакут, учыненыя ў адносінах да блізкага сваяка, члена сям'і або былога члена сям'і, або парушэнне ахоўнага прадпісання -

цягнуць накладанне штрафу ў памеры да дзесяці базавых велічыняў, ці грамадскія працы, ці адміністрацыйны арышт.

Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь

Разьдзел 19 Злачынствы Супраць жыцця і здароўя

Артыкул 147. Наўмыснае прычыненне цяжкага цялеснага пашкоджання

1. Наўмыснае прычыненне цяжкага цялеснага пашкоджання, гэта значыць пашкоджання, небяспечнага для жыцця, або пацягнула за сабой страту зроку, прамовы, слыху, якога-небудзь органа або страту органам яго функцый, перапыненне цяжарнасці, псіхічнае расстройства (захворванне), іншае расстройства здароўя, злучанае са стойкай стратай агульнай працаздольнасці не менш за на адну траціну, альбо выклікалае засмучэнне здароўя, злучанае з траўмай костак шкілета, на тэрмін звыш чатырох месяцаў, альбо якое выявілася ў незгладжальным знявечанні твару або шыі, –

караецца абмежаваннем волі на тэрмін ад трох да пяці гадоў або пазбаўленнем волі на тэрмін ад трох да васьмі гадоў.

2. Тое самае дзея, зьдзейсьненая:

1) у дачыненні да асобы, загадзя малалетняй, састарэлай або якая знаходзіцца ў бездапаможным стане;

11) у дачыненні да заведама для вінаватага цяжарнай жанчыны;

2) у дачыненні да выкрадзенага чалавека ці закладніка;

3) спосабам, якія носяць характар пакуты ці катаванні;

4) з мэтай атрымання трансплантанта;

5) у дачыненні да асобы або яе блізкіх у сувязі з ажыццяўленнем ім службовай дзейнасці або выкананнем грамадскага абавязку;

6) з карыслівых падахвочванняў або па найму;

7) з хуліганскіх памкненняў;

8) па матывах расавай, нацыянальнай, рэлігійнай варожасці або варожасці, палітычнай або ідэалагічнай варожасці, а таксама па матывах варожасці або варожасці ў адносінах да якой-небудзь сацыяльнай групы;

9) групай асоб;

10) агульнанебяспечным спосабам, -

караецца пазбаўленнем волі на тэрмін ад пяці да дзесяці гадоў.

3. Дзеянні, прадугледжаныя часткамі 1 або 2 гэтага артыкула, учыненыя паўторна, або асобай, якая раней учыніла іншае злачынства, спалучанае з наўмысным прычыненнем цяжкага цялеснага пашкоджання, або раней учыненым забойства (за выключэннем злачынстваў, прадугледжаных артыкуламі 140-143 гэтага Кодэкса), а роўна ў адносінах да дзвюх або больш асоб, або якія пацягнулі па неасцярожнасці смерць пацярпелага, -

караюцца пазбаўленнем волі на тэрмін ад пяці да пятнаццаці гадоў.

Артыкул 149. Наўмыснае прычыненне менш цяжкага цялеснага пашкоджання

1. Наўмыснае прычыненне менш цяжкага цялеснага пашкоджання, гэта значыць пашкоджання, якое не небяспечнае для жыцця і не прывяло да наступстваў, прадугледжаных артыкулам 147 гэтага Кодэкса, але выклікаў працяглы расстройства здароўя на тэрмін да чатырох месяцаў або значную ўстойлівую страту працаздольнасці менш чым на адну трэць, -

караецца штрафам, або папраўчымі работамі на тэрмін да двух гадоў, або арыштам са штрафам або без штрафу, або абмежаваннем волі на тэрмін да трох гадоў са штрафам або без штрафу, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін са штрафам або без штрафу.

2. Тое ж дзеянне, учыненае групай асоб, або спосабам, якія носяць характар пакуты або катавання, або агульнанебяспечным спосабам, або ў дачыненні да заведама для вінаватага цяжарнай жанчыны, састарэлай або асобы, якая знаходзіцца ў бездапаможным стане, -

караецца абмежаваннем волі на тэрмін да пяці гадоў або пазбаўленнем волі на тэрмін ад аднаго да пяці гадоў.

Артыкул 153. Наўмыснае прычыненне лёгкага цялеснага пашкоджання

Наўмыснае прычыненне лёгкага цялеснага пашкоджання, гэта значыць пашкоджанні, якое пацягнула за сабой кароткачасовае расстройства здароўя або нязначную ўстойлівую страту працаздольнасці, -

караецца грамадскімі працамі, або штрафам, або папраўчымі работамі на тэрмін да аднаго года, або арыштам.

Артыкул 154. Катаванне

1. Наўмыснае прычыненне працяглага болю або пакут спосабамі, якія выклікаюць асаблівыя фізічныя і псіхічныя пакуты пацярпелага, або сістэматычнае нанясенне пабояў, якія не прывялі да наступстваў, прадугледжаных артыкуламі 147 і 149 гэтага Кодэкса, (катаванне) –

караюцца арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да трох гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін са штрафам або без штрафу.

2. Катаваньне, учыненае ў дачыненьні да заведама для вінаватага цяжарнай жанчыны, альбо састарэлай, альбо непаўналетняй, альбо асобы, якая знаходзіцца ў бездапаможным стане ці ў залежным становішчы, альбо асобай, раней судзімай за катаваньне, –

караецца абмежаваннем волі на тэрмін ад аднаго да трох гадоў са штрафам або без штрафу або пазбаўленнем волі на тэрмін ад аднаго да пяці гадоў са штрафам або без штрафу.

ДАДАТКОВАЯ ІНФАРМАЦЫЯ:

Хатняму гвалту можа падвергнуцца любы з нас, як дзіця, так і дарослы, пажылы чалавек, жанчына ці мужчына. Муж можа праявіць агрэсію ў адносінах да жонкі, і наадварот, бацькі ў адносінах да дзяцей, а дзеці ў адносінах да бацькоў, браты і сёстры – у адносінах адзін да аднаго. Дзеці могуць праявіць агрэсію ў выглядзе гвалту ў адносінах да сваіх братоў і сёстраў. Пры зносінах у сям'і могуць зусім натуральна ўзнікаць канфлікты і сваркі, але не ўсе яны з'яўляюцца гвалтам.

Хатняе насілле - гэта не тое, што трэба хаваць, замоўчваць, трываць або пакутаваць ад яго. Выпадак сямейнага гвалту, калі ён адбыўся, неабходна спыніць, каб прадухіліць яго паўтарэнне ў будучыні. Існуе шэраг простых дзеянняў, якія дапамогуць разабрацца, што рабіць у сітуацыі, калі гвалт адбываецца ў сям'і.

 

Не маўчыце, калі вы сталі ахвярай або сведкам хатняга гвалту.

"Останові насіліе"

Рэгіянальная карта (Брэсцкая вобласць). Аказанне дапамогі непаўналетнім, якія пацярпелі ад сэксуальнага гвалту і эксплуатацыі

Рэгіянальная карта дапамогі непаўналетнім, якія пацярпелі ад сэксуальнага гвалту або эксплуатацыі, Брэсцкай вобласці